คุณเคยมีคนมาชวนให้ซื้อที่ดินสปก.4-01 บ้างรึเปล่า วันนี้เราจะมาดูกันหากผู้มีสิทธิในที่ดินสปก.นำที่ดินนั้นออกขาย ขายฝาก ให้เช่า ให้เช่าซื้อ หรือให้ผู้อื่นเข้ามาทำกิน จะเกิดอะไรขึ้นบ้าง
.
พระราชบัญญัติการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม พ.ศ. 2518 มาตรา 39 วางหลักว่า “ที่ดินที่บุคคลได้รับสิทธิโดยการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมจะทำการแบ่งแยก หรือโอนสิทธิในที่ดินนั้นไปยังผู้อื่นมิได้ เว้นแต่เป็นการตกทอดทางมรดกแก่ทายาทโดยธรรม หรือโอนไปยังสถาบันเกษตรกร หรือ ส.ป.ก. เพื่อประโยชน์ในการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม ทั้งนี้ ให้เป็นไปตามหลักเกณฑ์ วิธีการและเงื่อนไขที่กำหนดในกฎกระทรวง” และ
.
ระเบียบคณะกรรมการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมว่าด้วยการให้เกษตรกรและสถานบันเกษตรกรผู้ได้รับที่ดินจากการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมปฏิบัติเกี่ยวกับการเข้าทำประโยชน์ในที่ดิน พ.ศ. 2535 กำหนดหลักปฏิบัติว่า
.
– เกษตรกรหรือสถาบันเกษตรกรผู้ได้รับมอบที่ดินให้เข้าทำประโยชน์ในที่ดินมีหน้าที่ต้องทำประโยชน์ในที่ดินด้วยตนเองเต็มความสามารถและไม่นำที่ดินนั้น ทั้งหมดหรือบางส่วนไปให้บุคคลอื่นไม่ว่าจะโดยการขาย ให้เช่า หรือเข้าทำประโยชน์ หรือโดยพฤติกรรมใด ๆ ที่แสดงให้เห็นในลักษณะนั้น
.
– หากเกษตรกรหรือสถาบันเกษตรกรกระทำการฝ่าฝืน ให้ปฏิรูปที่ดินจังหวัดมีหนังสือเตือนให้เกษตรกรหรือสถาบันเกษตรกรละเว้นการกระทำหรือปฏิบัติให้ถูกต้อง หรือทำให้ที่ดินกลับสู่สภาพเดิมภายในระยะเวลาที่กำหนด ถ้าผู้นั้นยังคงฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบัติตามโดยไม่มีเหตุอันสมควรก็ให้ผู้นั้นสิทธิการเข้าทำประโยชน์ในที่ดินที่ได้รับมอบจาก ส.ป.ก.
.
ในกรณีที่เกษตรกรหรือสถาบันเกษตรกรได้โอนการทำประโยชน์ในที่ดินไม่ว่าทั้งหมด หรือบางส่วนไปยังบุคคลอื่นหรือกระทำการฝ่าฝืนโดยการขาย ให้เช่า หรือเข้าทำประโยชน์ หรือโดยพฤติกรรมใด ๆ ที่แสดงให้เห็นในลักษณะนั้น และไม่สามารถหาตัวได้พบให้ผู้นั้นสิทธิการเข้าทำประโยชน์ในที่ดินที่ได้รับมอบจาก ส.ป.ก.โดยมิต้องมีการเตือน
.
ซึ่งจากหลักการข้างต้นจะเห็นเจตนารมณ์ของกฎหมายได้ว่า ต้องที่จะให้เกษตรกรที่สำนักงานสปก.อนุญาตไว้แล้วเท่านั้น ที่มีสิทธิที่จะเข้าทำประโยชน์หรือทำกินในที่ดินส.ป.ก.4-01 และต้องเป็นการทำการเกษตรเท่านั้นอีกด้วย ไม่อาจนำไปทำการค้าขาย หรืออุตสาหกรรมได้ อีกทั้ง เกษตรกรผู้มีสิทธิไม่อาจขาย ขายฝาก ให้เช่า ให้เช่าซื้อ หรือแม้แต่การโอนให้เปล่าก็ไม่สามารถทำได้ เว้นแต่จะเป็นการตกทอดแก่ทายาทโดยธรรม ดังนั้น จึงไม่อาจเขียนพินัยกรรมยกที่ดินส.ป.ก.4-01 ให้ผู้อื่นได้
.
ที่กฎหมายวางหลักไว้เช่นนี้ เนื่องจากที่ดินส.ป.ก.4-01 ทุกแปลงเป็นกรรมสิทธิ์ของสำนักงานส.ป.ก. เพียงแต่สำนักงานส.ป.ก.อนุญาตให้สิทธิเกษตรกรผู้ร้องขอได้เข้าทำกินในที่ดินนั้นเท่านั้น เกษตรกรไม่มีกรรมสิทธิ์ในที่ดิน ส.ป.ก.4-01
.
ถ้าเกษตรกรฝ่าฝืนนำที่ดินนี้ออกขาย ขายฝาก ให้เช่า ให้เช่าซื้อ หรือโอนให้ผู้อื่นเข้าทำประโยชน์แทน เกษตรกรผู้นั้นและผู้ซื้อจะถูกยึดที่ดินส.ป.ก.ดังกล่าวคืน หากเกษตรกรหรือผู้ซื้อไม่ยอมคืน ก็จะเป็นความผิดอาญาฐานบุกรุกตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 362 นอกจากนี้ผู้ซื้อยังไม่อาจฟ้องเรีกเงินคืนได้ เนื่องจากการซื้อที่ดินส.ป.ก.4-01 เป็นการกระทำเพื่อชำระหนี้อันฝ่าฝืนข้อห้ามตามกฎหมาย ซึ่งผู้ซื้อไม่อาจเรียกร้องคืนเงินที่จ่ายไปฐานลาภมิควรได้ ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 411
.
ฉะนั้น หากมีใครมาเสนอขายที่ดินส.ป.ก.4-01 ให้แก่คุณผู้อ่าน ขอให้อย่าหลงไปตกลงซื้อขาย ไม่ว่าเขาจะเสนอราคาที่น่าสนใจขนาดไหนก็ตาม เพราะคุณอ่านจะเสียเงินเปล่า แถมยังเสี่ยงมีความผิดทางอาญาจนต้องติดคุกติดตารางได้